Hamiləlik dövründə hansı vitamin və minerallar əlavə olaraq alınmalıdır?
1)Dəmir Dölün qanyaranmasını təmin etmək üçün anadan ciftə,ciftdən də dölə davamlı dəmir ötürülməsi var. Bunun üçün dəmirin təxminən miqdarı 1 qramdır. Gələcək anada olan dəmir deposu ümumiyyətlə bu ehtiyacı ödəmək üçün kifayət etmir və ananın hemoglobin dəyərləri azalır. Bunun qarşısını almaq üçün hər hamilə qadına üçüncü ayından başlayaraq gündə ən az 27 mq dəmir qəbul etməyi məsləhət görürük. Əkizlər və ya üçüzlər və ya ananın dəmir çatışmazlığı səbəbiylə qanazlığı varsa, gündə 60-120 mq daha yüksək miqdarda dəmir qəbulu tələb olunur. Dəmirin sorulması üçün acqarına və ya portağal şirəsi ilə qəbul etmək faydalıdır. Süd məhsulları dəmirin udulmasını çətinləşdirir.Dəmir preparatlarının ən böyük yan təsiri həzm sisteminədir. Diareya, qəbizlik, nəcisin rənginin qaralması, ürək bulanması kimi şikayətlərə səbəb olur. Şərbət şəklində olan dəmir preparatlarının bu tip yan təsirləri daha azdır. 2)Fol turşusu Fol turşusu, orqanizmin həyati funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün bədəndə kifayət qədər miqdarda olması lazım olan bir vitamindir. Hamilə qadında fol turşusu çatışmazlığı səbəbiylə körpədə sinir borusu qüsurları və dodaq -damaq yarıqları kimi anomaliyalar meydana gələ bilər. Bu səbəbdən hamilə qalmağı planlaşdıran hər bir qadın gündə 400 mkq folik turşusu almağa başlamalı və hamiləliyin üçüncü ayına qədər müntəzəm olaraq istifadə etməyə davam etməlidir. Sinir borusu qüsuru olan bir körpə doğan hamilə qadınlarda və ortağında sinir borusu qüsuru olan hamilə qadınlarda gündəlik tələb olunan doza 4 mq təşkil edir. 12 -ci həftədən sonra bu baxımdan heç bir fayda yoxdur. Ancaq fol turşusu çatışmazlığı səbəbiylə qanazlığı olan hamilə qadınlar gündə 1 mq fol turşusu qəbul etməlidirlər. 3)Omeqa3 Omega 3 yağ turşuları körpənin sinir sisteminin inkişafı üçün vacibdir. Körpənin ehtiyac duyduğu omeqa 3 növü DHA(Dokosa Heksaen turşusu) və daha az dərəcədə EPA -(Eikoza panteon turşusu)dır. Bu iki yağ turşusu yalnız dəniz məhsullarında olur. ALA adlı başqa bir omeqa 3 növü də qoz və kətan toxumu kimi bitkilərdə olur, lakin ALA -nın DHA -ya çevrilməsi çox zəif və qeyri -kafidir. Bu səbəbdən dəniz məhsulları ilə birlikdə DHA və EPA qəbul etmək lazımdır. Hamiləlik dövründə həftədə iki porsiya balıq yeməyi məsləhət görürük. Ən yüksək omeqa 3 tərkibli balıqlar qızılbalıqdır. Dəniz məhsullarının yeyilə bilmədiyi hallarda xaricdən omeqa 3 əlavələri qəbul etmək lazımdır. Omega 3 istifadə etməyin faydası elmi cəhətdən sübut olunmasa da, hüceyrələr üçün lazım olan bu yağ turşularını təbii olaraq və ya omeqa 3 tərkibli qida əlavələri ilə qəbul etmək məqsədəuyğundur. 4)D vitamini D vitamini, günəş altında dərimizdə aktivləşən bir vitamin növüdür. Ölkəmizə günəş çox olsa da, əhalinin böyük bir hissəsində D vitamini çatışmazlığı var. D vitamini çatışmazlığında geyim tərzi, günəşli mühitdən qaçmaq vərdişi və genetik faktorlar rol oynayır.D vitamini çatışmazlığı preeklampsiya (hamiləlik zəhərlənməsi), bətndaxili inkişaf ləngiməsi, vaxtından qabaq doğum, hamiləliyə hestasion diabet kimi problemlərə səbəb olur. Bu səbəbdən, hər bir hamilə qadının hamiləliyin 12 -ci həftədən 6 -cı ayına qədər D vitamini qəbulu məsləhət görülür( yetməzlik varsa) 5)Yod Yod, həm hamiləlik, həm də ana südü ilə qidalandırma zamanı körpə üçün çox vacib bir elementdir. Körpə ilk üç ayda anadan tiroid hormonu alır. Hamiləliyin davamında, ciftdən - anadan keçən yoddan istifadə edərək özünü sintez edir. Bu səbəbdən körpənin kifayət qədər tiroid hormonu ifraz etməsi üçün anadan kifayət qədər yod alınmalıdır. Tiroid hormonu aşağı olduqda, körpələrdə kretinizm adlanan ciddi inkişaf problemləri meydana gəlir. Məlumdur ki, ağır yod çatışmazlığı zəka çatışmazlığına səbəb olur. Hamiləlik dövründə kifayət qədər yod qəbul etmək yodlu duz istifadə edilməlidir. Bundan əlavə, hamiləlik dövründə çox lazım olmadığı təqdirdə duz məhdudlaşdırılması olmamalıdır. Araşdırmalar əhalinin böyük bir hissəsinin yod çatışmazlığı olduğunu göstərdi. Buna görə hamiləliyin ilk trimestrindən qida əlavəsi olaraq tək başına və ya multivitaminlərlə birlikdə gündə 150 mkq yod qəbul etmək faydalıdır.
EUDİ lahiyəsinin qonağı olan pedaqoq Xalidə Həmidova "Məktəbəqədər təhsil və onun əhəmiyyəti" haqqında məlumatlar verərək, izləyicilərimizdən gələn sualları cavablandırmışdır.
EUDİ lahiyəsinin qonağı olan pedaqoq Xalidə Həmidova "Məktəbəqədər təhsil və onun əhəmiyyəti" haqqında məlumatlar verərək, izləyicilərimizdən gələn sualları cavablandırmışdır.
EUDİ lahiyəsinin qonağı olan həkim pediatr - neonatoloq Nərmin Məmmədova canlı yayımda COVID-19 virusundan uşaqların qorunması yollarından danışıb və izləyicilərimizdən gələn sualları cavablandırmışdır.
“Regional İnkişaf” İctimai Birliyi və BMT-nin Uşaq Fondu (UNICEF) tərəfindən "Erkən Uşaqlıq Dövründə İnkişaf" (EUDİ) layihəsi həyata keçirilir. Layihəmizin yeni rubrikasının qonağı uşaq cərrahı və uroloqu Aqil Abilov canlı yayımda uşaqlarda cərrahi patologiyalar haqqında danışıb və izləyicilərimizdən gələn sualları cavablandırmışdır.
EUDİ lahiyəsinin qonağı olan bədən tərbiyəsi müəllimi Hüseyn Hüseynov canlı yayımda idman və onun uşaq inkişafına təsiri haqqda danışıb və izləyicilərdən gələn sualları cavablandırmışdır.