Covid-19 olan və xəstəliyin yayılmasında istirak edən uşaqlara nəzarət  etmək pediatrların gündəlik qayğısıdır. SARS-CoV-2 virusunun uşaqların göz sağlamlığı və görmə funksiyasına birbaşa və dolayı təsirlərindən xəbərdar olmaq vacibdir.

Göz vasitəsilə ötürülmə

           Pandemiyanın ilk aylarında elm adamları və səhiyyə işçiləri SARS-CoV-2 virusunun sistemik təzahürləri və yoluxma epidemiologiyası haqqında məlumat almaq üçün Çinin Wuhan şəhərinə üz tutdular. Molekulyar testlərin mövcudluğu məcburi xəstəxanaya yerləşdirmə və yoluxmuş xəstələrin izlənməsi infeksiyanın olduqca yoluxucu, lakin müxtəlif təzahürlərin tanınmasına səbəb oldu.

           Covid-19 ilə əlaqəli yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyası ilə müraciət edən uşaqlarda ara-sıra bir neçə gün davam edən, lakin ümumiyyətlə nəticələr olmadan həll olunan konyuktivit ( qaşınma, qıcıqlanma )olurdu gözlərdə . Digər viruslara bənzər şəkildə, okulyar təzahürlər xəstəliyin əvvəlində ola bilər, eyni vaxtda ola bilər və ya tənəffüs və sistemik təzahürləri izləyə bilər. Konyuktivitin spesifik xüsusiyyətləri SARS-CoV-2virusuna xas deyil.

            Xəstəliyin konyuktivit ilə təmas yolu ilə damlacıq və ya havadan yoluxması pandemiyanın əvvələrində tanınırdı. Nəticədə gözlüklər Covid-19 xəstələrinə baxan bütün şəxslər üçün məcburi idi. Bu gün, aerozollaşdırma prosedurundan keçən xəstələrə qulluq edən bütün şəxslər üçün üz qalxanları və göz qoruması tələb olunur.

            Virusun simptomları olmayan bir şəxsdən, xüsusəndə bir uşaqdan ötürülməsi, nəzəri bir ehtimaldır. Bununla birlikdə, bu ötürülmə rejimini araşdırmaq üçün heç bir epidemioloji tədqiqat aparılmamışdır.

            Xəstələrə qulluq edərkən  eynək taxmaq, konyuktivitə məruz qalma səviyyəsini minumuma endirə bilər və virusa daşıyan əllərlə gözlərə toxunaraq səhvən ötürülməni azalda bilər.

Gözlər kilidləndi

            Məktəblərin bağlanması və sosial fəaliyyələrin dayandırılması uşaqların görmə sağlamlığına ən çox təsir göstərmişdir. Ev əsaslı məktəb və bununla bağlı qapalı vaxtın artması ekran müddətində nəzərəçarpacaq dərəcədə böyüməyə səbəb oldu.   Uzun müddət ekran qarşısında yerləşmə bulanıq görmə, baş ağrısı, göz yorğunluğu və yorğunluğa səbəb ola bilər. Həmçinin , bu da yuxarıda göstərilən simptomları daha da artıraraq quru gözlərə səbəb ola biləcəyi göstərilmişdir.

           Kompüter ekranlarından yayılan “mavi işığa” uzun müddət məruz qalma göz yorğunluğunun səbəbi olaraq irəli sürülür və internet və televiziyalar göz yorulmasının qarşısını almaq üçün  “mavi bloker” eynək reklamları ilə doldurulur. Ancaq yaxşı hazırlanmış bir araşdırma, bu gözlüklərin göz yorğunluğunun simptomlarını azaltmadığını göstərdi.

           Covid-19-un uşaqlara təsir edən ən əhəmiyyətli okülyar nəticəsi, ekran vaxtının artması və açıq havada daha az vaxt sərf etməsi səbəbindən günəş işığına məruz qalma nəticəsində meydana gələn miyopiya insidansının artmasıdır.

123.000-dən çox məktəb yaşında uşağın iştirak etdiyi yaxşı dizayn edilmiş bir araşdırmada, Çindəki tədqiqatçılar, altı aylıq zorla ev təhsili və açıq hava fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmasından sonra miyopiya yaranmasının 1,2 ilə 3,2 dəfə artdığını aşkar etdilər. 6-8 yaş arası uşaqlar məhdudiyyətlərdən ən çox təsirləndi.

            Artan ekran müddətinin və açiq havada fiziki fəaliyyətin məhdudlaşdırılmasının uzunmüddətli təsiri uşaqlar üçün fiziki, zehni və emosianal nəticələrə səbəb olacaqdır.  həkimlər yuxarıda göstərilən səbəblərdən və Covid-19 pandemiya dövründə  usaqları mavi ekranlardan uzaqlaşdırmaq üçün açıq havada vaxt keçirmələrini tövsiyyə edir.