Ailələr körpələrinin qidalanmasına diqqət göstərdikləri üçün sağlam inkişaflarına da çox diqqətli olmalıdırlar. Məsələn, körpələr 3 aylıq olmasına baxmayaraq başlarını tuta bilmirsə, 6 aylıq olmasına baxmayaraq dayaqla otura bilmirsə və yatarkən kürəyini  və üzünü çevirə bilmirsə, hipotoniyadan şübhələnmək olar. Valideynlərin körpələrinin hərəkətlərini və ya hərəkətsizliyini diqqətlə izləməsi vacibdir.

Əzələ hipotoniyası dedikdə əzələ gərginliyinin azalması başa düşülür. Hipotonik uşaq dedikdə əzələ tonusu zəif olan, süst uşaq başa düşülür. Bu o deməkdir ki, körpə əzələlərini idarə edə bilmir, bədənini dik tuta bilmir (boş uşaq), yaşına görə etməsi lazım olan hərəkət səviyyəsinə çata bilmir (məsələn, başını tuta bilmir, otura bilmir və s.). Bu körpələrdə tez-tez motor gerilik müşayiət olunur. 

Hipotoniyanın ən ümumi səbəbi anadangəlmə əzələ xəstəlikləridir. SMA (Spinal Muscular Atrophy), “Werding Hoffman Disease” (onu təyin edən alimin adını daşıyır) ən ağır hipotoniya olan anadangəlmə əzələ xəstəliyidir. Əzələləri əhatə edən digəri "Duchen əzələ distrofiyası" kimi anadangəlmə əzələ xəstəliyidir. 

Mərkəzi sinir sistemi (beyin və onurğa beyni) və periferik sinir sistemi (sinir kökləri, yollar, əzələ birləşmə bölgələri və əzələlər) ilə əlaqəli anadangəlmə və ya postnatal xəstəliklər körpələrin hipotoniyasında rol oynayır. Anadangəlmə metabolik xəstəliklər də  hipotoniyaya səbəb ola bilər. Tiroid vəzin xəstəliyi (hipotiroidizm) və bəzi genetik sindromlar (Daun sindromu, Prader-Villi, Zellveger, Fragil X sindromu və s.) hipotonik körpə sindromuna səbəb olan şərtlərdir. Spinal əzələ atrofiyası, sinir-əzələ xəstəlikləri (miyasteniya) və əzələ xəstəlikləri hipotonik körpələrə səbəb olan  xəstəliklərdir. 

Yaşlarına görə hərəkət edə və inkişaf edə bilməyən körpələrin tanınması ilə bütün bu mümkün xəstəlik sahələri, pozuntunun səbəbini aşkar etmək və onu müalicə etmək üçün ətraflı araşdırmalar olmalıdır.

Ümumiyyətlə, əzələ xəstəliklərində zəka normal olur. Bəs ailələr hipotoniya baxımından hansı simptomlara diqqət yetirməlidir?

Hipotoniyanın səbəbi anadangəlmədirsə, ümumiyyətlə yeni doğulan kimi diqqətli bir nevroloji müayinə ilə başa düşülür. Bununla birlikdə, ailələrin diqqətini cəlb edə biləcək aşağıdakı xüsusiyyətlər hipotonik bir körpə olma ehtimalını göstərir və mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır: 

• Uşaq 3 aylıq olmasına baxmayaraq başını tuta bilmir

• Uşaq 6 aylıq olmasına baxmayaraq, dəstəklə otura bilmir və uzandıqda  çevirə bilmir

• 9 aylıq olmasına baxmayaraq dəstəyi olmadan otura bilmir, oyuncağı əldən ələ ötürə bilmir

• 12 aylığında qalxa bilmir

• 18 aylıqdır və hələ də yeriyə bilmir 

Hipotoniya şiddətlidirsə, körpənin qidalanması da təsir edə bilər. Ailələr,  körpələrinin yuxarıda göstərilən aylarda etməli olduqları əzələ hərəkətlərini edə bilməməsinə diqqət etməli və erkən həkim müayinəsindən keçməlidirlər. Bu körpələrdə, xüsusən də hipotoniya şiddətlidirsə, əzələ zəifliyi udma əzələlərinə təsir edərək qidalanmanı pozur və bu körpələrin udması çətinləşir, tez-tez qidanın ağciyərlərə düşmə səbəbiylə ağciyər infeksiyasından əziyyət çəkər. Bu səbəbdən kilo alma da qeyri-kafi ola bilər. Pediatr bir körpənin hipotonik olduğunu asanlıqla anlaya bilər, ancaq dəqiq səbəb və müalicəni təmin etmək üçün mütləq bir uşaq nevroloquna müraciət etməlidir. Bundan əlavə, səbəbin genetik bir anadangəlmə xəstəlikdən qaynaqlandığını düşünürsə, bənzər bir vəziyyətlə yenidən qarşılaşmamaq üçün onu bir genetikə müraciət olunmalıdır.

Müalicə bu müayinələr nəticəsində qoyulan diaqnoza uyğun olaraq formalaşır. Diaqnoz hərtərəfli bir müayinə, beyin görüntüsü, elektromiyografiya (EMG) və lazım olduqda əzələ biopsiyası ilə qoyulur. Bəzi xəstələr steroid dərmanlarından faydalanırlar, lakin tamamilə sağalma təmin edən xəstəliyə xas bir müalicə yoxdur. Lakin fiziki müalicə ilə inkişaf mərhələləri geridə olsa da, xəstə həmyaşıdlarına nə qədər yaxın ola bilərsə, o qədər uğurlu nəticələr əldə ediləcəkdir. Fiziki müalicədə gəzməyi asanlaşdırmaq üçün müxtəlif məşqlər və köməkçi avadanlıqlardan istifadə olunur.  Hipotonik körpənin diaqnozu və müalicəsi kompleks şəkildə  – pediatriya, uşaq neyrofiziki terapiyası, uşaq ortopediyası, genetika, maddələr mübadiləsi və inkişaf pediatriyasında daxil olmaqla aparılmalıdır.

Fiziki müalicə və reabilitasiya proqramı daha çox əzələləri və hərəkət sahələrini böyümə  ilə gücləndirmək, əlaqədar beyin bölgələrini stimullaşdırmaq və xəstənin beyin-əzələ koordinasiyasını təmin etmək üçün tətbiq olunur. Bundan əlavə, hipotonikliyə əlavə olunan epilepsiya, əzələ spazmı, ferment çatışmazlığı kimi xəstəliklər dərman və əvəzedici terapiya ilə düzəldilməyə çalışılır və fərdin normal inkişafına nail olunur. 

Mənbələr

1. Hipotonik İnfant (Gevşek Bebek) – Prof. Dr. Adnan Ayvaz (cocuknorolojiuzmani.com)

2. Hipotonik Bebek | Çocuklu Dünya (cocukludunya.com)