Pectus carinatum, daha çox "göyərçin sinə" kimi tanınır, döş qəfəsinin normaldan daha irəli və çıxıntılı olması ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Bu vəziyyətdə döş sümüyü (sternum) və qabırğalar önə doğru çıxır, bu da sinənin ön hissəsində bariz bir çıxıntıya səbəb olur.

Pectus Carinatumun xüsusiyyətləri:

Fiziki görünüş: Pectus carinatum daha çox estetik bir narahatlıq olaraq qəbul edilir, çünki sinə qeyri-adi şəkildə irəli doğru çıxır.

Simmetrik və ya asimmetrik: Vəziyyət simmetrik (hər iki tərəf eyni dərəcədə) və ya asimmetrik (bir tərəf digərindən daha çox çıxıntılı) ola bilər.

Yaş: Bu deformasiya adətən uşaqlıqda və ya erkən yeniyetməlik dövründə görünür və böyümə dövründə daha da aydın olur.

Səbəbləri:

Pectus carinatumun dəqiq səbəbi tam olaraq məlum deyil, lakin bəzi hallarda genetik meyllilik və ya əlaqəli xəstəliklər (məsələn, Marfan sindromu) səbəb ola bilər.

Simptomlar:

Çox vaxt pectus carinatum olan şəxslərdə yalnız kosmetik narahatlıq olur və fiziki simptomlar yoxdur. Lakin bəzi hallarda aşağıdakı simptomlar müşahidə edilə bilər:

Nəfəs darlığı: Fiziki fəaliyyət zamanı nəfəs almaqda çətinlik;

Sinə ağrısı: Döş qəfəsində narahatlıq və ya ağrı;

Duruş problemləri: Qeyri-adi sinə quruluşu duruş problemlərinə səbəb ola bilər.

Diaqnostika və müalicə:

Diaqnostika: Pectus carinatum adətən fiziki müayinə ilə diaqnoz edilir. Bəzən rentgen və ya CT skan kimi görüntüləmə üsulları da istifadə oluna bilər.

Müalicə: Yüngül hallarda müalicə lazım olmaya bilər, ancaq daha ciddi hallarda müxtəlif müalicə üsulları mövcuddur:

Brace (Korset) müalicəsi: Körpələr və gənc yeniyetmələr üçün sinəni normal formaya gətirmək üçün xüsusi korset istifadə edilə bilər.

Cərrahi müdaxilə: Bəzi hallarda cərrahiyyə (Ravitch proseduru kimi) lazım ola bilər.

Psixoloji təsir:

Pectus carinatum olan uşaqlar və yeniyetmələr görünüşləri ilə bağlı özünəinam problemləri yaşaya bilərlər. Bu vəziyyətdə psixoloji dəstək faydalı ola bilər.

Pectus carinatum üçün fiziki terapiya məşqləri belə insanların sinə əzələlərini gücləndirməyə, duruşunu yaxşılaşdırmağa və ümumi fiziki funksiyanı artırmağa kömək edə bilər. Bu məşqlər xüsusən cərrahiyyə tələb etməyən və ya korset müalicəsi ilə yanaşı istifadə edilən hallarda faydalıdır. Məşqlər sinə əzələlərini genişləndirməyə və döş qəfəsini daha normal bir forma gətirməyə kömək edə bilər.

1. Duruş yaxşılaşdırma məşqləri

Düzgün duruş pectus carinatumun təsirini azaltmağa kömək edə bilər.

Divar boyunca duruş: Ayaqlarınızı divardan bir neçə santimetr aralıda saxlayaraq, arxanızı divara söykəyin. Çiyinlərinizi geri çəkin və başınızı divara yaslayın. Bu mövqeyi 30 saniyə saxlayın və gündə 2-3 dəfə təkrarlayın.

Çiyin geri çəkmə: Ayaq üstə durun, əllərinizi yanlarınıza qoyun. Çiyinlərinizi geriyə və aşağı çəkin, bu zaman kürəklərinizi bir-birinə yaxınlaşdırmağa çalışın. Bu mövqeyi 5-10 saniyə saxlayın və 10-15 dəfə təkrarlayın.

2. Sinə genişlənmə məşqləri

Bu məşqlər sinənin ön hissəsindəki əzələləri uzatmağa və genişləndirməyə kömək edir.

Körpü məşqi (Bridge exercise): Yerdə arxası üstə uzanın, dizlərinizi bükün və ayaqlarınızı yerdə saxlayın. Əllərinizi bədəninizin yanında saxlayaraq, belinizi və ombanızı yuxarı qaldırın. Bu mövqeyi 10-15 saniyə saxlayın və 10 dəfə təkrarlayın.

Köpük rulo üzərində sinə genişlənməsi: Köpük rulonu yerə qoyun və üzərinə uzanın, beliniz rulonun üzərində olmalıdır. Əllərinizi yanlara açın və sinənizi genişləndirərək nəfəs alın. Bu mövqeyi 1-2 dəqiqə saxlayın və dərin nəfəs alaraq sinə əzələlərinizi uzadın.

3. Sinə və onun arxa əzələlərini gücləndirmə məşqləri

Bu məşqlər sinə və arxa əzələlərini gücləndirərək duruşu yaxşılaşdırmağa və döş qəfəsini daha normal bir forma gətirməyə kömək edir.

Push-ups (Jim): Əl və ayaqlarınız üzərində yerdə durun, bədəninizi düz tutaraq qollarınızı bükün və sinənizi yerə yaxınlaşdırın, sonra geri yuxarı qaldırın. Bu məşq sinə əzələlərini gücləndirir. Hər setdə 10-15 təkrar etmək məqsədəuyğundur.

Pull-ups (Dartan qalxma): Çiyin genişliyində tutacaqdan yapışaraq çəkinizi qollarınızla yuxarı qaldırın. Bu məşq üst bədən əzələlərini gücləndirərək duruşu yaxşılaşdırmağa kömək edir. Mümkün qədər çox təkrar etməyə çalışın.

4. Tənəffüs məşqləri

Dərin nəfəs alma məşqləri sinə qəfəsini genişləndirərək döş sümüyünün formasını yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.

Dərin nəfəs alma: Oturaraq və ya ayaq üstə duraraq dərindən nəfəs alın və sinənizi genişləndirin. Nəfəs alarkən qabırğalarınızı yanlara doğru açmağa çalışın. Bu mövqeyi bir neçə saniyə saxlayın və nəfəs verin. Gündə bir neçə dəfə 5-10 təkrar edin.

5. Uzatma məşqləri

Bu məşqlər sinə əzələlərini uzadaraq daha simmetrik və estetik bir görünüş əldə etməyə kömək edə bilər.

Qapı çərçivəsində sinə uzatma: Qapı çərçivəsinin içində durun və hər iki əlinizi çərçivənin üst hissəsinə qoyun. Yavaş-yavaş irəli doğru əyilin, bu zaman sinə əzələlərinizin uzandığını hiss edin. Bu mövqeyi 20-30 saniyə saxlayın və gündə bir neçə dəfə təkrarlayın.

Mühüm qeyd:

Bu məşqləri həyata keçirərkən ağrı hiss edirsinizsə və ya narahatlıq yaradırsa onları dayandırın və bir həkimə və ya fiziki terapevtə müraciət edin. Hər bir pectus carinatum vəziyyəti fərqlidir. Buna görə də fərdi məşq proqramı üçün mütəxəssislə məsləhətləşmək vacibdir.

Ərşad Novruzzadə

Fizioterapevt