Məktəbəqədər dövr uşağın mənəvi formalaşmasının təməlmərhələsidir. Bu mərhələdə valideyn və tərbiyəçi əməkdaşlığıxüsusilə önəmlidir. Milli dəyərlərin uşaqda təməl davranışlaraçevrilməsi üçün ailə və bağça arasında koordinasiya vacibdir.Uşaqlar əsas dəyərləri ilk növbədə valideynlərdən öyrənir, tərbiyəçilər isə bu dəyərləri möhkəmləndirən və genişləndirənmühit yaradırlar. Ənənəvi davranışlar, salamlaşma, böyüyə hörmət, ailə bağları uşaqlara erkən yaşlarından aşılanmalıdır. Tədqiqatlargöstərir ki, valideynlərin milli dəyərlərə münasibəti uşaqtərbiyəsinə birbaşa təsir edir. Müştərək layihələr – “Milli dəyərlərhəftəsi”, “Anamla bayram hazırlayıram” kimi tədbirlər müsbətnəticələr verir. Uşaqlar milli musiqi, yemək, geyim və nağıllarlatanış olduqda milli kimlikləri möhkəmlənir. Valideynlərin bağçafəaliyyətlərinə cəlb edilməsi uşaqlarda dəyərlərə marağı artırır. Məsələn, nənə və babaların “Nağıl saatı”nda iştirak etməsi uşaqladəyərlər arasında emosional bağ yaradır. Birgə ekskursiyalar (tarixiabidələrə səfər) milli-mədəni irsi uşaqlara daha canlı təqdim edir. Məktəbəqədər müəssisələrdə valideyn seminarlarının təşkilimaariflənməni artırır. Milli dəyərlər yalnız formal tədbirlərlə deyil, gündəlik münasibətlərdə də göstərilməlidir. Uşağın sosialdavranışları – paylaşma, dürüstlük, əməksevərlik – milli ruhdaformalaşdırılmalıdır. Ailə dəyərləri ilə bağçadakı tərbiyəprinsiplərinin uyğunlaşdırılması üçün kommunikasiyalar vacibdir. Məşvərət saatları, fərdi görüşlər bu məqsədə xidmət edir. Milli bayramların birgə qeyd edilməsi uşaqların həmrəyliyini və kimlikduyğusunu gücləndirir. Valideynlərin müəllimlərlə fikir mübadiləsiuşaq üçün daha ardıcıl tərbiyə sistemi yaradır. Uşaqlar milli rəmzləri – bayraq, gerb, himn – bağçada daha yaxşı mənimsədikdəvə evdə dəstəkləndikdə dəyərlər davamlı olur. Araşdırmalara görə, ailə-təhsil əlaqələri güclü olan uşaqlar milli-mənəvi mövzulardadaha aktiv olurlar. Müasir texnologiyalarla (video, foto layihələr) bu əməkdaşlığı gücləndirmək mümkündür. Rəqəmsal gündəliklərvasitəsilə valideynlərə milli dəyərlə bağlı tapşırıqlar və fikirlərpaylaşılır. Tərbiyəçilər üçün “Valideynlərlə milli dəyər dialoqları” adlı metodik vəsaitlərin hazırlanması tövsiyə olunur. Ailəənənələrinin sinif mühitinə gətirilməsi uşağın kimliyinidərinləşdirir. Uşaqlarla birgə hazırlanan milli süfrələr, əl işləri vərəqslər yadda qalan təcrübələr yaradır. Müəllim-valideynkomandasının gücləndirilməsi uşağın mənəvi inkişafına sabitlikgətirir. Əməkdaşlıq uşağın öz xalqına, torpağına və mədəniyyətinəbağlı şəxsiyyət kimi formalaşmasını təmin edir. Beləliklə, valideyn-məktəbəqədər əməkdaşlığı milli dəyərlərin səmərəlitəbliğinin açarıdır.

Xalidə Həmidova 

Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru