Erkən uşaqlıqda autizm yaranma səbəbi hələ bilinməyən, çox yayılmış bir xəstəlik hesab olunur. Son illər hər 1000 uşağın 18-də autizm sindromu müşahidə edilir və bu sindrom əsasən oğlanlarda rast gəlir.

Autizm sosial uyğunlaşma, ünsiyyət və psixi pozuntularla xarakterizə olunur. 

Erkən autizmin əlamətləri 

Erkən autizm həyatın ilk illərində görünür və əlamətləri aşağıdakılardır:

1. Uşaq çox nadir hallarda gülümsəyir;

2. Kiçik stimullara qeyri-adekvat reaksiya verir (məsələn, işıq və ya az səs-küy onu çox qorxuda bilər);

3. Uşağın nitqində ləngimə olur;

4. Uşaq heç vaxt başqalarının gözünə baxmır, baxışını üzə yönəltmir;

5. Uşaq anasına tamamilə bağlı olmur (ayrılanda ağlamır və görüşəndə gülmür);

6. Uşaq digər uşaqlara qarşı aqressiv olur, onlarla oynamaq və ünsiyyət qurmaq istəmir;

7. Uşaq yeni oyuncaqlara maraq göstərmir, yalnız biri ilə oynamağa üstünlük verir.

Erkən autizmin təsnifatı

Birinci qrup

Ətrafda baş verənlərdən tam kənarda qalma ilə xarakterizə olunur. Ünsiyyət qurarkən uşaq həddindən artıq narahatlıq keçirir. Hətta valideynlər də uşağından təbəssüm və ya baxış ala bilmirlər. Uşaq hətta aclıq və ya yaş bezlərinə məhəl qoymaya bilər. Göz və bədən təmasından çəkinir.

İkinci qrup

Ətraf mühitin aktiv şəkildə rədd edilməsi ilə xarakterizə olunur. Uşaq xarici dünya ilə əlaqələrində çox seçicidir, yalnız valideynlər və yaxınları ilə ünsiyyətdədir. Bir paltara, müəyyən bir mühitə və yeməyə alışqan olur. Adi mühitdən hər hansı bir kanarlaşma sinir sisteminin pozulmasına səbəb olur. Çox vaxt qorxu hissi keçirir və ətrafdakına aqressiya ilə reaksiya verir.

Üçüncü qrup

Uşaq öz maraqlarından kənara çıxmayaraq, ətraf mühitdən gizlənməyə çalışır. Bu maraqlar məlumatverici deyil, kədərli, qəmgin, qorxuducu, aqressivdir. Uşaq illərlə eyni mövzuda danışır, eyni süjet çəkir.

Dördüncü qrup

Uşağın ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqəsi olduqca çətin olması ilə xarakterizə olunur. Bu, autizmin ən yüngül formasıdı. Bu qrupdakı uşaqlar çox həssas olur, hər hansı bir nöqsan və ya maneə hiss edərsə, əlaqələri kəsirlər, başqalarının fikirlərindən asılı olur.

Erkən uşaqlıq autizmi sindromu yalnız uşaqlığın problemi deyil, həm də yetkinlik dövrün problemidir, çünki autizm müalicə olunmur və illərlə heç yerə getmir. Ancaq bu xəstəliyin erkən diaqnozu və korreksiyası autizmli uşaqların ətraf mühitə və cəmiyyətə uyğunlaşmasına kömək edir.