Bildiyimiz kimi uşaqlar iməkləməyi bacaran kimi evi kəşf etməyə başlayırlar. Evdə böyüklərin çox vaxt keçirdiyi ən rəngarəng yer mətbəxdir. Eyni zamanda təhlükə baxımından uşaqlar üçün ən arzuolunmaz yer də mətbəxdir. Buna görə də valideynlər uşağı mümkün qədər mətbəxdən uzaq tutmağa çalışırlar. Uşaqlar üçün isə qadağan olunan yerlər və əşyalar daha cəlbedici gəlir. 

Uşaq mətbəxdə keçirdiyi vaxt dil, qavrama, motor inkişafı, əl bacarıqları, sosial bacarıqlar, özünəinam, əməkdaşlıq və komanda işi, məsuliyyət hissi, səbir, diqqət, təxəyyül baxımından faydalıdır. Öyrənmə, ömürboyu davam edən  bir prosesdir. Dərin bilik və bacarıq isə icra etməklə və təcrübədən keçirməklə əldə edilir. 

Ən asan öyrənilən və yadda qalan məlumatlar birbaşa beş duyğu orqanı ilə əldə edilən məlumatlardır. Bir uşağın xarakteri, biliyi və bacarığı proseslərdə fiziki və zehni iştirakı ilə formalaşır. 

Uşaqların mətbəxdə inkişafı üçün nə edə bilərik? 

Yemək bişirərkən uşaqların nitq və təfəkkürünün inkişafına böyük töhfə vermək mümkündür. Uşaq mətbəxdə bir çox yeni anlayışlarla qarşılaşır: tərəvəzlər, meyvələr, yeməklər, mətbəx alətləri, kəsmək, doğramaq, qaynamaq, qarışdırmaq, say, rəng, forma, toxunma, dad və s. Bir sözlə, mətbəxdəki hər yeni obyekt yeni bir söz deməkdir. Xörəyin hazırlanma mərhələləri, tərəvəz və meyvələrin necə yetişdirildiyi, süd ilə inək arasındakı əlaqə, süddən qatıq və pendir hazırlamaq kimi məlumatlar uyğun və düzgün cümlələrlə izah edildikdə, uşaq həyat haqqında çox məlumat, söz və anlayış əldə edəcəkdir. Ancaq bunun üçün mətbəxdə gördüyümüz hər işi qısa və aydın cümlələrlə ifadə etmək, hər fürsətdə təkrarlamaq, uşağını yaşından və xüsusiyyətlərindən asılı olaraq mümkün qədər çox cəlb etmək təmin etmək lazımdır.

Digər tərəfdən, bu işi imtahana çevirmək, uşağı suallarla boğmaq, ondan öyrəndiyi yeni kəlamı təkrar etməsini istəmək kimi davranışlardan çəkinməliyik. Uşağın öyrənməsi üçün təkrar və təcrübə kifayətdir. Uşaq müvafiq səviyyəyə çatdıqda öyrəndiklərini istifadə etməyə başlayacaq və saxladığı məlumatlar ortaya çıxacaq.

Çaydan çıxan buxarı, yoğrulmuş xəmirin yumşaqlığını, tərkib hissələrinin qoxusunu hiss etmək, bişən yeməyin səsini eşitmək, təlimatları izləmək, əmələ gələn məhsulu dadmaq və bunların hamısını müşahidə etmək. Beləliklə, beş hissin hər biri mətbəxdə öz payını alır.

Digər tərəfdən, mətbəx də uşağın uğursuzluğa qarşı tolerantlığını inkişaf etdirmək üçün yaxşı bir yerdir. Hər yemək yaxşı olmayacaq. Bəzən pis nəticələr, uğursuz cəhdlər ola bilər. Həm də nəticə nə olursa olsun, uşağın köməyini və məsuliyyətini qiymətləndirməyin vacibliyini unutmayaq. Həmişə dediyimiz kimi, nəticə vacib deyil, əsas prosesdir.                  

Mətbəx ana və ya ata ilə iş birliyində xoş vaxt keçirmək, birlikdə istehsal etmək və söhbət etmək üçün əlverişli bir yerdir. Birlikdə vaxt keçirmək uşaq üçün kifayət qədər vacibdir. Əlbətdə ki, yalnız eyni mühitdə olmaqdan deyil, göz-gözə, çiyin-çiyinə birlikdə iş görmək nəzərdə tutulur. 

Uşaqla mətbəxdə iş görərkən bunları nəzərə alın:

• Uşaqla mətbəxə girməmişdən öncə təhlükəli alətləri uşağın əldə edə bilməyəcəyi yerə qoyun; 

• Nəyin yaxşı,nəyin pis olduğunu öz şəxsi təcrübəsindən keçirə bilməsi üçün uşağa şərait yaradın; 

• Qısa cümlələrlə danışın və yeri düşdükcə əşyaların adını uşağa öyrədin; 

• Uşağın bəyəndiyi yeməkləri birlikdə bişirin; 

• İşinizi bitirdikdən sonra mətbəxi birlikd təmizləyin.