Uşaqların davranış motivləri böyüklər üçün həmişə aydın olmur. Uşaq bağçasına həvəslə gedən uşaq səbəbsiz yerə getməkdən imtina edir. Nə ola bilərdi? 

Bəzən valideynlər sual verirlər ki, övladım həmişə uşaq bağçasına məmnuniyyətlə gedirdi , müəllimdən məmnun idi. Bir-iki gün bağçaya getməyəndə darıxırdı. Və bu yaxınlarda səhər yuxudan oyandı və ora getməkdən qətiyyətlə imtina etdi. Məcbur etmək mümkün deyil. Müəllimlə danışdıq, heç bir münaqişə olmadığını dedi. Nə etməli? Niyə belə olur? Səbəb nədir? 

Psixoloqlar və pedaqoqlar belə qənaətə gəlirlər ki, bir insanın, uşağın və ya yetkinin həyatında elə bir şey olmaz. Başqaları üçün açıq və ya məntiqsiz olsa da, bütün istək və narahatlıqların səbəbi var. Məktəbəqədər yaşlı uşaqda məntiqi aydın şəkildə səbəbiyyətə əsaslanır. Buna görə uşaqlar böyüklər üçün əyləncəli və ya məntiqsiz görünən qərarlar verə bilərlər. Məsələn: “Ağaclar havanı silkələyir və külək əmələ gəlir” və ya “Bütün oyuncaqlar eyni divanda oturmalıdır, əks halda inciyəcəklər”. Böyüklər belə bir nəticələri və ya qərarları eşidəndə nə edir? Tədricən onu dağıtmağa çalışır, hadisələrin əsl mahiyyətini izah edir. Beləliklə, bu vəziyyətdə: daha sonra onunla işləmək üçün uşağın bağçaya getmək istəməməsinin səbəbini anlamaq vacibdir.  Burada əlbətdə ki uşağın yaş və fərdi xüsusiyyətləri nəzərə alınaraqda həlli yolları axtarılmalıdır. Burada fərqli səbəblər göstərilə bilər: 

1. "Mən valideynlərimə lazım deyiləm". Uşaq yenicə bağçaya getməyə başlayır.  Uşağın məntiqi: "Anamı görmürəm və istədiyim an ona yaxınlaşa bilmirəm - məni yad adamlarla tərk edir - artıq məni sevmir." Bir uşağı nəhəng yad dünyaya  tədricən göndərmək lazımdır, əvvəlcə onu bağçadan tez götürmək, ona tanış ev əşyaları vermək, gün ərzində etdikləri ilə maraqlanmaq daha yaxşı nəticə verər.  Buzaman uşağın düşüncəsi  dəyişir: "Ana yaxın deyil, amma yanımdadır, maşınım və ya kukla şəklində, məni gözləyir, mənə ehtiyac duyur."

2. Qrupda münaqişə. Uşaq qrupda və ya müəllimlə bir münaqişəsi ola bilər .  Uşağın məntiqi: "Başqa bir oğlan məni vurdu - o mənə zərər verir - o pisdir - bütün oğlanlar pisdir" və ya "Müəllim səhv etdiyimi söylədi - səhv etdim - pisəm" dedi.

Məktəbəqədər yaşda, ehtiyatsız bir söz onun bütün dünyasına  yayılır, çünki uşaq hələ konstruktiv şərhləri şəxsiyyətindən necə ayıracağını bilmir.

Əksər hallarda "taqsırkar" təsadüfən uşağa toxunduğunu və ya daha kəskin bir tonda bir şey söylədiyini fərqində olmur.

Tədricən  uşağa izah etmək  lazımdır ki,  hər kəsin səhv edə bilər və bir səhvin ona dərhal təsir etməz. Bu zaman dəyişən yeni məntiq - "Paltarımı çirkləndirdim, müəllim məni ayaqyoluna apardı, amma pis deyiləm, sadəcə çirkliyəm, bunu həll etmək istəyir."

3. Qorxular və xarici şərtlər. Uşaq bəzi xarici şərtlərdən qorxur. Bu hər hansı bir səbəb ola bilər: yemək otağında qadın Küpəgirən qarıya bənzəyir, bağçaya gedən yolda böyük bir qorxunc it yaşayır, qrupdakı bir qız çillərimə lağ edir. Bu səbəblər yaşa görə dəyişir.

Uşağı tam olaraq nədən qorxuduğunu təxmin etmək çətindir.  Uşağın məntiqi  "Dünyada hər şeydən qorxuram." Bütün əvvəlki vəziyyətlərdə olduğu kimi, burada da istehza etmədən oyun şəklində qorxunu məğlub etmək - böyük bir köpəyi əjdahadan yaxşı tanış bir köpəyə çevirmək vacibdir.  Dəyişən məntiq "Heç nədən qorxmuram  və anam yaxındadır “.

Valideynlər övladına duyğular və onları necə idarə etmə barədə nə danışmalıdır?

Bütün bunların köməyi ilə, bir uşağın bağçaya getməkdən imtina etməsinin bir çox səbəbi aşkar edilə bilər və edilməlidir. Oyun uşaqlara böyük bir təsəvvür sahəsi verir. Yeni hər şey əvvəlcə böyük və qorxunc görünə bilər, ancaq valideynlərin və sülh üçün yaxşı niyyətlərin köməyi ilə hər zaman onu yaxşı bir nağıla çevirə bilərsiniz.

 Uşaqların bağçaya getməsinin imtina səbəblərinin anlaşılmasında diqqət yetiriləcək ilk şey - həqiqətən heç bir münaqişə olmayıb? Çox vaxt valideynlər, hətta müəllimlər uşaqların çətinliklərini və hisslərini dəyərdən salaraq, münaqişə vəziyyətini görmürlər.

Bəlkə də müəllimin sevimlisi olmağı sonlanıb, xəstələnib və ya bir dostu ilə dava edib; bəlkə kimdənsə inciyib. Buradan bir sual ortaya çıxır: bir uşağın beş yaşından yuxarı olması və bir ildən çoxdur uşaq bağçasında olmasına baxmayaraq (yəni uyğunlaşmağı bacardı), niyə imtina səbəblərini valideynlərinə demir? Niyə onlara inanmır?  Bəlkə ailədə münaqişə var (bir çox valideyn məktəbəqədər yaşlı uşağın bunu dərk etmədiyini düşünür) və ya ailədə yeni bir uşaq dünyaya gəldi? Tərbiyəçilərlə və ya valideynlərlə əlaqə qura bilmirsə, uşaq psixoloqu ilə əlaqə saxlamalısınız. Davranışın səbəblərini bilmədən, uşağa bir şey izah etmək mənasızdır. Onun dəstəyinizə ehtiyacı var. Həmişə. Böyüklərin onu başa düşdüyünü və kömək edə biləcəyini hiss etməlidir.