Neonatal dövrdə qıcolmalar

 

Neonatal dövrdə nevroloji disfunksiyaların ən xarakterik xüsusiyyəti qıcolmaların baş verməsidir. Neonatal qıcolmaların əsas etiologiyasını müəyyən etmək çox vacibdir. Etiologiya proqnozu və nəticəsini müəyyənləşdirir və terapevtik strategiyalara rəhbərlik edir.Neonatal dövr  körpənin həyatının ilk 28 günü ilə məhdudlaşır. Vaxtından əvvəl doğulmuş körpələr üçün bu termin adətən hamiləlik başlayandan 44 həftəyə qədər tətbiq edilir; yəni, konsepsiyadan 44 həftəyə qədər olan körpənin yaşı (yəni, doğuşdan sonra 4 həftəyə qədər).

Tutma xüsusiyyətləri.Yenidoğulmuşlarda qıcolmaların əksəriyyəti yalnız doğuşdan  bir neçə gün sonra  baş verir; körpələrin yarısından azında qıcolmalar daha sonra inkişaf edir. Bu cür neonatal qıcolmalar kəskin reaktiv (kəskin simptomatik) hesab edilə bilər və buna görə də neonatal epilepsiya termini neonatal tutmaları təsvir etmək üçün istifadə edilmir.Yenidoğulmuşlarda qıcolmalar nisbətən tez-tez baş verir, dəyişkən klinik təzahürlər göstərir. Onların mövcudluğu çox vaxt nevroloji disfunksiyanın ilk əlamətidir və onlar uzunmüddətli idrak və inkişaf pozğunluğunun güclü proqnozçularıdır.Yenidoğulmuşlarda əksər qıcolmalar fokal xarakter daşıyır, baxmayaraq ki, nadir hallarda generalizə qıcolmalar təsvir edilmişdir."İncə qıcolmalar" adlandırılanlar, vaxtında doğulmuş körpələrdə nisbətən  daha çox olur nəyin ki ,vaxtından tez doğulanlarda. Video elektroensefaloqramma (EEQ) tədqiqatları göstərdi ki, incə tutmaların əksəriyyəti elektroqrafik tutmalarla əlaqəli deyil.İncə qıcolmalara misal olaraq çeynəmə, pedal çevirmə və ya göz hərəkətləri daxildir, bu hərəkətlərin epileptik xarakter daşımadığı və daha çox ağır ensefalopatiyanın epi-fenomeni olduğu düşünülür. Neonatal qıcolmaların təsnifatı

Klonik qıcolmalar.Bu hərəkətlər ən çox elektroqrafik tutmalarla əlaqələndirilir. Onlar tez-tez bədənin bir ətrafını və ya bir tərəfini əhatə edir. Klonik hərəkətlərin ritmi adətən yavaş olur, saniyədə 1-3 hərəkətdir.

Tonik tutmalar.Bunlar bir ətrafı və ya bütün bədəni əhatə edə bilər. Bir ətrafı əhatə edən fokal tonik tutmalar çox vaxt elektroqrafik tutmalarla əlaqələndirilir.

Generalizə  tonik tutmalar tez-tez yuxarı və aşağı ətrafların tonik açıması  ilə özünü göstərir və həmçinin opistotonik şəkildə eksenel əzələləri əhatə edə bilər. Generalizə tonik tutmalar dekortik duruşları təqlid edir; əksəriyyəti elektroqrafik tutmalarla əlaqəli deyil.

Miyoklonik tutmalar.Bunlar bir  ətrafda və ya bədənin bir neçə hissəsində fokal şəkildə baş verə bilər (bu halda onlar multifokal miyoklonik qıcolmalar kimi təsvir olunur).Fokal və multifokal miyoklonik tutmalar adətən elektroqrafik korrelyasiya ilə əlaqəli deyil. Bu hərəkətlərin qeyri-epileptik xarakter daşıdığı və ağır ensefalopatiyanın əksi olduğu düşünülür.

Etiologiyası.Qıcolmalar böyük bir qrup neyron həddindən artıq, sinxron depolarizasiyaya məruz qaldıqda baş verir. Depolyarizasiya həddindən artıq həyəcanverici amin turşusu ifrazı (məsələn, glutamat) və ya çatışmazlıq inhibitor neyrotransmitter (məsələn, qamma aminbutirik turşusu [GABA]) nəticəsində baş verə bilər.

Hipoksi-işemik ensefalopatiya.Hipoksi-işemik ensefalopatiya nəticəsində yaranan qıcolmalar vaxtında və vaxtından əvvəl doğulmuş körpələrdə müşahidə oluna bilər. Onlar tez-tez həyatın ilk 72 saatında ortaya çıxırlar. Tutmalara incə, klonik və ya generalizə qıcolmalar daxil ola bilər.

Qanaxma.Kəllədaxili qanaxma vaxtından əvvəl doğulmuş körpələrdə nisbətən daha tez-tez baş verir.

.Metabolik pozğunluqlar.Metabolik pozğunluqlara hipoqlikemiya, hipokalsemiya və hipomaqnezemiya daxildir.

Genetik pozğunluqlar.İntrakranial infeksiyalar.Malformasiya sindromları

Xoşxassəli neonatal qıcolmalar.Xoşxassəli neonatal qıcolma sindromları ailəvi və ya idiopatik tutmalarla xarakterizə edilə bilər. Xoşxassəli ailəvi neonatal qıcolmalar adətən həyatın ilk 48-72 saatında baş verir; tutmalar 2-6 aya kimi yox olur. Bu körpələrdə inkişaf adətən normaldır.Xoşxassəli idiopatik neonatal qıcolmalar adətən həyatın 5-ci günündə (yəni, beşinci gün uyğun gəlir) özünü göstərir və böyük əksəriyyəti həyatın 4-cü və 6-cı günləri arasında özünü göstərir. Tutmalar çox vaxt multifokal olur. Serebrospinal mayenin (CSF) analizi ümumiyyətlə diqqətəlayiq deyil.