“Yox” sözü

 

 Zamanla "yox" sözü ilə əlaqəli müəyyən qaydalar və qadağalar uşağın həyatına daxil olur. Körpə böyüdükcə bu qadağalar dəyişir, məsələn kiçik bir uşaq qayçıya toxuna bilməsə, körpə böyüdükçə  bu əşya ilə işləmə bacarığı qazandıqda, buna görə qadağa götürülür. Aktuallığını itirmiş qadağaların yerinə yeni qadağalar gəlir və uşaq bğyüdükça adətən ona daha çox məhdudiyyət qoyulur.Və bu qadağalar uşağın davranışına və nəticədə taleyinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir. Çox vaxt valideynlər uşağın "yox" sözünü anlamadığından şikayət edirlər və bu da öz növbəsində bu cür mənfi nəticələrə səbəb olur :uşaqla valideynləri arasında mübahisə və qalmaqal kimi nəticələr. Belə bir vəziyyətin qarşısını almaq üçün sadə tərbiyə qaydalarına riayət etmək tövsiyyə olunur.  1. Çox qadağalar olmamalıdır. Əsas "yox" yalnız körpənin həyatına və sağlamlığına zərər verə biləcək obyektlərə və hərəkətlərə aid olsun. 2. Valideynlərin əhval -ruhiyyəsindən asılı olmayaraq qadağa qalıcı olmalıdır. Bu gün körpəyə bir şey qadağan etsəniz və sabah buna icazə versəniz, uşaq bu qadağanı anlamayacaq.

Əlbəttə ki, ilk "yox" dediyiniz anda uşağın sizi dərhal anlayacağını və hər şeyi istədiyiniz kimi edəcəyini gözləməməlisiniz.Körpənin qadağalara düzgün reaksiya verməyə başlaması üçün valideynlər çox çalışmalı, bir -birlərinə maksimum səbr və tutarlılıq göstərməli olacaqlar. Bu cür təlimlərə aşağıdakı kimi başlaya bilərsiniz: əgər körpə, məsələn, qaz sobasının  tutacaqları ilə oynamağa başlayır, körpəni qucağa  alın, təhlükəli bir əşyadan uzaqlaşdırıb, gözlərinin içinə baxaraq ifadəli şəkildə "yox" deyin. Uşaq hər dəfə sobaya yaxınlaşanda bu manipulyasiyaları təkrar edərək, bir müddət sonra uşağın qadağanızı anlamağa başladığını, birbaşa "yox" sözünə reaksiya verdiyini və onu sobadan götürməyinizə ehtiyac olmadığını görəcəksiniz. Bu qayda bir çox vəziyyətə tətbiq oluna bilər! Əlavə olaraq, öyrənmədə müvəffəqiyyətin, əsasən, valideynlərin nə qədər yaxşı hərəkət etməsindən asılı olduğunu da nəzərə almaq lazımdır. Ananın bir şeyi qadağan etməsi və atanın icazə verməsi halında, istənilən effekti gözləmək olmaz. Körpənin yaşadığı ailənin bütün üzvlərindən gələn qadağa eyni olmalıdır. Uşağa sakit, bərabər bir tonda "yox" sözünü izah edin. Qadağanıza baxmayaraq, uşağın itaət etməməsi halında, körpə ilə danışmalı, uşağın hərəkətinin sizə hansı hisslər verdiyini söyləməli və körpənizdən hansı davranış gözlədiyinizi danışmalısınız.   İlk baxışdan bu çətin görünür, ancaq bəzi məşqlərdən sonra uşaqdan fiziki təzyiq,qışqırıq və qalmaqallar etmədən istədiyiniz davranışa nail ola biləcəyinizi görəcəksiniz.Üstəlik, uşağa təcavüz yox, uşağın sonradan sizdən öyrənəcəyi normal, adekvat davranış nümayiş etdirəcəksiniz. Uşağa bir şey qadağan etməyə çalışan bir çox valideyn uşaq  qadağan edilən bir "şeyə" hər dəfə yaxınlaşanda  əlindən döyməyə başlayır. Bunu etmək olmaz, çünki bu yolla uşağın ətraf aləmi araşdırmaq, bilmək istəyini öldürərsiz. Bundan əlavə, valideynlərin bu cür davranışı uşaqda tədricən formalaşacaq əsassız qəzəb hissinə səbəb olur. Buna əsaslanaraq uşağa fiziki ölçü tətbiq etməyin , körpə ilə danışın , uşağın sizi mütləq anlayacağına əmin olun.