Əfsuslar olsun ki, ölkəmiz selektiv abortlar (cinsiyyət seçiminə görə aparılan abortlar) üzrə dünyada ilk sıralardadır.Azərbaycanda dünyaya gələn hər 100 qız uşağına 115 oğlan uşağı düşür (2024-cü il). Rəsmi statistikaya görə 2022-ci ildə Azərbaycanda 64940 oğlan, 57906 qız uşağı doğulub. Eyni ildə 58000 abort qeydə alınıb (onlardan 14900 mini-abort, 500 medikamentoz abort olub).

Abortlar qadın orqanizminə hansı fəsad və ağırlaşmalar verə bilər?

Abort hamiləliyin süni şəkildə pozulmasıdır. Hamiləliyin 12-ci həftəsinə qədər abort qadının sərbəst qərarı ilə edilə bilər.Abortların əksəriyyəti daha travmatik olan cərrahi yolla icra olunur.Hər bir qadın bilməlidir ki, hamiləliyin süni şəkildə pozulması onun orqanizminə heç bir iz buraxmadan keçib getmir. Bu baxımdan, bir cərrahi müdaxilə kimi abortun öz fəsad və riskləri var.

Erkən cərrahi əməliyyat sonrası fəsadlar qanaxma, uşaqlığın travması/perforasiyası (deşilməsi), döl qişalarının qalıqlarınınqalması, kəskin iltihab prosesi ola bilər. 

Abort keçirtmiş 42-81% qadın depressiv pozğunluqlarlaüzləşir. Hamiləliyin sonlandırılması qadınlarda psixoloji travma yaradır. Abortlar qadının endokrin, ürək-damar və sinir sisteminə mənfi təsir göstərir. Bunların nəticəsi olaraq menstrual sikl pozğunluğu yarana bilər. 

Servikal dilatasiya – yəni uşaqlıq boynunun cərrahi yolla genişlənməsi nəticəsində travmatik zədələnmələr ola bilər. Belə travmalar (xüsusilə çoxsaylı abortlardan sonra) gələcək hamiləlikdəistmikoservikal yetməzlik kimi fəsada və düşük təhlükəsinə/erkən doğum təhlükəsinə gətirə bilər. Uşaqlığın kürtajı nəticəsində uşaqlığın iç divarının bazal qatı zədələndikdə gələcəkdə uşaqlıqdaxili bitişmələr əmələ gələ bilər. Uşaqlıq daxili sinexiyalar(bitişmələr) sonsuzluğa səbəb ola bilər. Bundan başqa növbəti hamiləlikdə ciftin anormal bitişmələri (cift gəlişi, placenta accreta – ciftin uşaqlıq divarına dərin bitişməsi) ola bilər, hansılar ki,hamiləlik dövründə və doğuş sırasında ciddi qanaxmalara səbəb ola bilər.

Bəzi hallarda, əfsuslar olsun ki, hamiləliyin pozulması tibbi göstərişlərə görə aparılır. Bunlara dölün bətndaxili ölümü, dölün xromosom patologiyası/bətndaxili inkişaf qüsurları, ananın ciddi somatik patologiyası, hamiləliyin ağırlaşmaları (qanaxmalar, preeklampsiya) kimi patoloji hallar aiddir. Bu kimi hallarda həkimlər abortu icra etmək məcburiyyətində qalırlar. Bunu da qeyd edək ki, bəzi qadınlar öz qohumlarının/tanışlarının/rəfiqələrinin məsləhətləri ilə hamiləliyi özbaşına medikamentoz preparatlar vasitəsilə sonlandırmağa cəhd göstərirlər. Bunu etməməyinizi xahiş edirik! Özbaşına dərman qəbulu ciddi qanaxmalar, natamam düşüklər, plasentar poliplərin əmələ gəlməsi kimi ağırlaşmalarlanəticələnə bilər. Medikamentoz abortun aparılmasından öncə qadın ginekoloqun müayinəsindən və ultrasəs müayinəsindən keçməlidir.Bütün risklər qiymətləndirilməlidir. Hər bir halda hamiləliyin sonlanması mütəxəssis tərəfindən tibbi müəssisədə aparılmalıdır

Abortların sayı artdıqca fəsadların riski də artır. Bu ağırlaşmaları göz önünə alaraq dəyərli pasientlərimizə arzu olunmaz hamiləliklərdən qorunmaq üçün kontrasepsiyaüsullarından istifadə etməyi tövsiyə edirik. Kontrasepsiya vasitələri müxtəlifdir (baryer, hormonal, uşaqlıq daxili kontraseptivlər,kimyəvi və s). Optimal kontrasepsiya növünü seçmək üçün həkim-mütəxəssislərə müraciət etsəniz yanılmarsınız. Kontraseptivlərindividual olaraq, göstəriş və əks-göstərişlər nəzərə alınaraq təyin olunur.

Fidan Həsənova 

Ginekoloq