İnfeksiyalar hər yaşda baş verir, lakin yenidoğulmuşlarda narahatlığın əsas səbəbidir, çünki yenidoğulmuşların, xüsusən də vaxtından əvvəl doğulmuş körpələrin immun sistemi zəif inkişaf edir və infeksiyaya daha həssasdır. Bəzi qoruyucu anticisimlər plasenta (dölün qidalanmasını təmin edən orqan) vasitəsilə anadan dölə keçsə də, dölün qanında antiсisimlərin səviyyəsi infeksiya ilə mübarizə aparmaq üçün kifayət qədər yüksək olmaya bilər.

Döllər və yenidoğulmuşlar ana bətnində, doğuş zamanı, doğuşdan sonra yoluxa bilər.

Ana bətnində əldə edilən infeksiya (intrauterin infeksiya)

Anada infeksiya nəticəsində döldə doğuşdan əvvəl istənilən vaxt baş verə bilər. Bəzən həkimlər və analar onun infeksiya olduğunu bilirlər, bəzən bilmirlər. Anada olan infeksiya plasenta vasitəsilə dölə ötürülür. Plasentadan keçən ümumi infeksiyalara məxmərək, toksoplazmoz, sitomeqalovirus, Zika virus infeksiyası və sifilis daxildir. Bəzən plasenta vasitəsilə insana immunçatışmazlığı virusu (HİV) infeksiyası və hepatit B virusu infeksiyası ötürülə bilər. Doğumdan əvvəl dölə yoluxa bilən çox nadir infeksiyalar da var. Döldə problemlər hansı mikroorqanizmin infeksiyaya səbəb olmasından və ananın infeksiyanı hamiləlikdə nə qədər inkişaf etdirdiyindən asılıdır. Baş verə biləcək problemlərə aşağıdakılar daxildir: dölün düşüyü, bətndaxili böyümənin geriliyi, vaxtından əvvəl doğuş, ölü doğum və anadangəlmə qüsurlar. Anada infeksiya simptomlu və ya asimptomatik ola bilər.

Doğuş zamanı infeksiya (intrapartum infeksiya)

İnfeksiya doğuş zamanı baş verə bilər əgər körpə yoluxmuş doğum kanalından keçir və ya dölətrafı membranların yırtılmasından sonra doğuş gecikməsi halında infeksiya vaginadan uşaqlığa keçərsə. Doğuş zamanı baş verə biləcək infeksiyalara aşağıdakılar daxildir: HİV infeksiyası, herpes simplex virus infeksiyaları, hepatit B virus infeksiyaları, streptokok infeksiyaları, E. coli infeksiyaları, listerioz, qonokok infeksiyaları və xlamidiya. Bəzən bu infeksiyalar plasenta vasitəsilə də ötürülə bilər.

Doğuşdan sonra infeksiyalar (puerperal infeksiya)

Doğuşdan sonra əldə edilən infeksiya, yeni doğulmuş uşağın ana ilə sıx əlaqəsi olduqda baş verir ya infeksiyalaşmış ana südü əmərkən baş verir. Həm də xəstəxanada və ya evdə yoluxmuş tibb işçiləri, ailə üzvləri və ya ziyarətçilərlə təmasda olduqda baş verə bilər. Xəstəxanadaxili infeksiyalar, əsasən, vaxtından əvvəl doğulmuş və ağır xəstəlikləri olan  uzun müddət xəstəxanada qalmalı olan yenidoğulmuşlarda baş verir.

Ən çox rast gəlinən yenidoğulmuşlarda xəstəxana infeksiyaları pnevmoniya (ağciyər infeksiyası); yenidoğulmuş uşağa maye və ya dərman vermək üçün damara venadaxili  kateter daxil edildikdə baş verən qan infeksiyalarıdır (bakteremiya).

Yenidoğulmuşlarda xəstəxanada ən çox görülən infeksiya Staphylococcus aureus bakteriyasının yaratdığı dəri infeksiyasıdır. Çox az çəkiyə malik yeni doğulmuş körpələrdə xəstəxana infeksiyalarının çoxu da stafilokoklar tərəfindən törədilir. Ancaq bəzi digər bakteriya və göbələklər də səbəb olur. Doğuş çəkisi nə qədər az olarsa, xüsusilə uzun müddət mexaniki ventilyasiyaya və ya venadaxili mayelərə ehtiyacı olan yenidoğulmuşlarda infeksiya riski bir o qədər yüksəkdir. Yenidoğulmuşlar xüsusi neonatal baxım şöbələrində və ya neonatal reanimasiya şöbələrində (NICU) nə qədər uzun müddət qalırlar və nə qədər çox prosedur alırlarsa, infeksiyaya yoluxma ehtimalı bir o qədər yüksək olur.

Yenidoğulmuşlarda infeksiyalara adətən bakteriya və ya viruslar, daha az hallarda isə göbələklər və ya parazitlər səbəb olur. Daha çox yayılmış bakteriyalara B qrupu streptokokları, Escherichia coli (E. coli), Listeria monocytogenes, gonococci və chlamydia daxildir. Yenidoğulmuşlarda infeksiyalara səbəb olan daha çox yayılmış viruslara herpes simplex virusu (HSV), insanın immun çatışmazlığı virusu (HİV), sitomeqalovirus (CMV) və hepatit B virusu (HBV) daxildir.

Yenidoğulmuşlarda infeksiyaların diaqnozu təstiq etmək üçün həkim tərəfindən müayinə olunur. Həkimlər yenidoğulmuş uşağda simptomları və ya anormallıqları (məsələn, anadangəlmə qüsurlar) fizikal müayinənin nəticələrinə əsasən infeksiyadan şübhələnirlər. Həmçinin infeksiyanın olub-olmadığını müəyyən etmək üçün yeni doğulmuş uşağın qanı, onurğa mayesi, sidik, tüpürcək və ya toxuma nümunələrini araşdıraraq analiz edirlər. Uşağın anası da müayinə oluna bilər. Yenidoğulmuşlarda infeksiyaların müalicəsi üçün infeksiyanın məmbəyin biləndən sonra antibiotiklər və ya antiviral dərmanlar istifadə edilir. Bəzi bakterial infeksiyalar antibiotiklərlə müalicə edilə bilər. Bəzi viral infeksiyalar antiviral dərmanlarla müalicə edilə bilər.

Abuta Ağayeva

Nevroloq, UNICEF-in milli təlimçisi