İki dilli körpələr dil inkişafında gecikmir.

Bir əvvəlki yazıda gördüyümüz kimi, iki dildə danışan körpələr, yəni eyni vaxtda iki dil öyrənən uşaqlar, öz dillərini ardıcıl olaraq əldə edən iki dilli uşaqlardan daha nadirdir. Bununla birlikdə, onlar geniş şəkildə tədqiq edilmişdir və əldə edilən tapıntılar cəlbedicidır.

Övladlarının başlanğıcdan iki dilli olmasına kömək etmək üçün valideynlər ümumiyyətlə başqa bir dildə danışırlar (məsələn, ata Azərbaycan dilində, anası Rus dilində) və ya hər ikisi bir dildə və dayə başqa bir dildən istifadə edirlər.

Körpə ikidilliliyinin uşaqlarda dil öyrənməsini gecikdirə biləcəyinə dair uzun müddətdir davam edən narahatlığa baxmayaraq, əsas mərhələlərə həm birdilli, həm də iki dilli uşaqlarda eyni yaş aralığında çatılır. Məsələn, tədqiqatçı D. Kimbrouq Oller və həmkarları, qığıldamalar (yəni "da da da" kimi yaxşı formalaşmış hecalardan istifadə edərək ) eyni yaşda iki qrupda başladığını tapdılar.

Fərqli səsləri qəbul etmək qabiliyyətinə gəldikdə, iki dilli körpələr daha çox imkanları fərqləndirməlidirlər, amma bunu çox səmərəli edirlər. Tədqiqatçı Janet Verker və qrupu, iki dilli bir mühitdə böyüyən körpələrin, hər bir dildə eyni şəkildə və eyni zamanda bir dildə münasibət quran körpələr kimi fonetik təqdimatlar qurduqlarını təsbit etdi. Ancaq bir çox oxşar səslər varsa, iki dilli körpələr onları uyğun şəkildə ayırd etməyi öyrənmək üçün bir az daha çox vaxt sərf edə bilər ki, bu da yalnız məntiqlidir. (Tricia Strianonun "Ağıllı körpə" yazısına da baxmaq olar).

İlk söz kim deyir? - birdilli və ikidilli uşaqlar bunu eyni edir; orta hesabla on bir ayda baş verir. İki dilli uşaqların söz ehtiyatının inkişafı xüsusi sxem üzrə bütün uşaqlarda eyni nümunəni izləyir. Mövzunun aparıcı mütəxəssisi, tədqiqatçı Barbara Zurer Pearson dildən birini kursiv şəkildə öyrənməmək şərti ilə iki dillilərin başlanğıc mərhələlərində hədəfdə olduqlarını təsdiqlədi. Həmkarı Silvia Fernandezlə birlikdə müşahidə etdiyi bütün uşaqlar, hər biri dilin üstünlüyündən asılı olaraq, ənənəvi "leksik sıçrayışı" (söz ehtiyatı birdən -birə artdıqda) göstərdilər.

Dil inkişafının digər aspektləri üzərində işləyən digər tədqiqatçılar da birdilli və iki dilli uşaqlar arasında oxşarlıqlar olduğunu bildirmişlər: tələffüz etmək daha asan olan səslər və ya səs qrupları daha çətin olanlardan daha tez ortaya çıxır; bəzi sözlər həddindən artıq genişlənir; sözlər yavaş -yavaş uzanır; daha qrammatik quruluşlar daha mürəkkəb olanlardan əvvəl istifadə olunur və s. Aydındır ki, ikidilli körpələrdə nitqin koqnyutiv bacarıq qədər inkişafı gecikmir. Bu, iki şifahi dil, eyni zamanda bir şifahi və bir işarə dili əldə edən körpələri öyrənən tədqiqatçı Laura-Ann Petitto və onun komandası tərəfindən də əldə edilmiş bir nəticədir.

Bu, tədqiqatçılar Virjinia Yip və Stefhan Mattevs və digərləri arasında müzakirə olunan iki amili unutmamalıyıq. Birincisi, bəzi dil quruluşlarının bir dildən digərinə nisbətən daha mürəkkəb olması və bu səbəbdən "daha sadə" və ya daha şəffaf bir dildə daha sürətli əldə edilməsi ola bilər.

İkincisi, bir dil digərindən daha çox giriş alırsa, tez -tez olduğu kimi, dominant dil rolunu oynaya bilər: daha çox səs təcrid olunur, daha çox söz alınır, daha çox qrammatik qaydalar çıxarılır və s.

Üstəlik, dominant dilin daha zəif dilə köçürmə şəklində təsir etmə və ya daha zəif dildə müxtəlif dil boşluqlarını doldurmaq üçün ondan alınan elementlərin birbaşa istifadəsi meyli olacaq. Bu xüsusilə uşaqların həmsöhbətləri hər iki dili bildikdə daha çox yayılır. Sanki bu iki dildə danışan insanlar özlərinə məqsədin hər şeydən əvvəl ünsiyyət qurmaq olduğunu söyləyirlər və bir dil kifayət deyilsə, digərini kömək üçün istifadə edirlər.

Mənbə

 "Acquiring two languages". Chapter 15 of Grosjean, François (2010). Bilingual: Life and Reality. Cambridge, Mass: Harvard University Press.